DİN- KORKU İLİŞKİSİNİN PSİKOLOJİK OLARAK İNCELENMESİ1

Özet

Ülkemizde din ve korku ilişkisi günümüze kadar özel bir çalışma olarak ele alınmamıştır. Dini kaygılar gerekçesi ile bizce bu konu derinlemesine araştırılmaktan kaçınılmıştır. Din ve korku ilişkisi psikoloji biliminin verileri bağlamında ele alındığı zaman din ile korku arasında tek yönlü değil çok yönlü bir ilişkinin olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu çok yönlü ilişki iki başlık altında incelenecektir. Birinci başlık altında kutsal olan nesnelere yönelik korku ve bu korkunun sebepleri, özellikleri ele alınacaktır. İkinci başlık altında ise dinin içerisinde var olan korku ve bu korkunun özellikleri ile bireyin gündelik hayatına yansımaları üzerinde durulacaktır. Yüce ve kutsal olan nesnelere yönelik korkuya literatürde “hagiophobia” denir. Fakat hagiophobia kavramının içine dini törenlerden kaynaklanan korku girmemektedir. Dini ayin ve törenlerden kaynaklanan korku ise “telophobia” kavramı ile ifade edilir. Bu tür korkuların oluşmasında, bireylerin geçmiş hayatlarında yaşadıkları travmatik olaylar ve bireyin ailesinden veya çevresinden veya kendi bilgi birikiminden kaynaklanan dini değer, nesne ve törenlere karşı önyargılı tutum ve davranışlar büyük rol oynamaktadır. Hadephobia ve stigiophobia kavramları ise, dinin öğretilerinde yer alan, dinin emirlerini yerine getirmeyen ve kötülük yapan kişilere Tanrı tarafından gerçekleştirileceği söz verilen azaba çarptırılma korkusudur.