Çocukluk Çağı Psikolojik Travmalarının Dissosiyasyon ile İlişkisinde Aleksitiminin Aracılık Rolü
Özet Görüntüleme: 10
/ 
PDF İndirme: 4
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15363782Anahtar Kelimeler:
Çocukluk Çağı Travmaları, Dissosiyasyon, Aleksitimi, Psikolojik BozuklukÖzet
Bu araştırma, çocukluk çağı travmalarının dissosiyasyon üzerindeki etkisini ve bu ilişkide aleksitiminin aracılık rolünü incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. İstanbul ilinde yaşayan, 25-55 yaş aralığındaki 508 katılımcının verileri, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (CTQ), Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği (DES) ve Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ) kullanılarak toplanmış ve analiz edilmiştir. Veriler, SPSS 26.00 ve Hayes’in PROCESS makrosu ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, çocukluk çağı travmalarının toronto aleksitimiyi önemli ölçüde artırdığını (β = 0,25, p < 0,01) göstermiştir. Ancak çocukluk travmalarının dissosiyasyon üzerindeki doğrudan etkisi anlamlı bulunmamıştır (β = -0,05, p = 0,09). Buna karşın, aleksitiminin dissosiyasyon üzerindeki etkisi güçlü ve anlamlıdır (β = 0,36, p < 0,01), dolaylı etkiler ise aleksitiminin bu ilişkide kritik bir aracılık rolü oynadığını ortaya koymuştur (β = 0,09, %95 CI [0,06, 0,13]). Sosyodemografik değişkenler incelendiğinde, medeni durum, aile yapısı ve psikiyatrik rahatsızlık tanısının dissosiyasyon üzerinde anlamlı etkileri olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular, çocukluk travmalarının dissosiyasyon üzerindeki etkisinin doğrudan bir ilişkiyle açıklanamayacağını, ancak aleksitiminin bu süreçte önemli bir aracı rol oynadığını göstermektedir. Araştırma, çocukluk travmalarının uzun vadeli psikolojik etkilerini anlamaya yönelik önemli bir katkı sağlamakta; özellikle duygusal farkındalık ve düzenleme becerilerini geliştiren psikoterapötik müdahalelerin, dissosiyasyon semptomlarını azaltmada etkili olabileceğine işaret etmektedir.
Referanslar
Anda, R. F., Felitti, V. J., Bremner, J. D., Walker, J. D., Whitfield, C., Perry, B. D., Dube, S. R., & Giles, W. H. (2006). The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood: A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 256(3), 174–186.
Anda, R. F., Felitti, V. J., Bremner, J. D., Walker, J. D., Whitfield, C., Perry, B. D., Dube, S. R. ve Giles, W. H. (2006). The enduring effects of use and related adverse experiences in childhood: A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 256(3), 174-186.
Aust, S., Härtwig, E. A., Heuser, I. ve Bajbouj, M. (2013). The Role of Early Emotional Neglect in Alexithymia. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice and Policy. 5(3), 225-232.
Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., Sapareto, E., & Ruggiero, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Journal of Psychiatry, 151, 1132–1136.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Dalenberg, C. J. ve Carlson, E. B. (2012). Dissociation in posttraumatic stress disorder, part II: How theoretical models fit the empirical evidence and recommendations for modifying the diagnostic criteria for PTSD. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. 4(6), 551–559.
Ergin, M. (2021). Kadınların özel ‘‘ev içi’’ alanda göstermiş oldukları duygusal emeğin feminist perspektiften incelenmesi: Türkiye’den örnek bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı). Dokuz Eylül Üniversitesi.
Felitti, V. J., Anda, R. F., Nordenberg, D., Williamson, D. F., Spitz, A. M., Edwards, V., Koss, M. P., & Marks, J. S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245–258.
Güleç, M. Y., Altıntaş, M., İnanç, L., Bezgin, Ç. H., Koca, E. K., & Güleç, H. (2013). Effects of childhood trauma on somatization in major depressive disorder: The role of alexithymia. Journal of Affective Disorders, 146(1), 137–141.
Güleç, M. Y., Altintaş, M., İnanç, L., Bezgin, Ç. H., Koca, E. K. ve Güleç, H. (2013). Effects of Childhood Trauma on Somatization in Major Depressive Disorder: The Role of Alexithymia. Journal of Affective Disorders. 146(1), 137-141.
Haşıloğlu, S. B., Baran, T., & Aydın, O. (2015). A study on the potential problems in marketing research: Convenience sampling and scale items with adverbs of frequency. Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Denizli.
Holmes, E. A., Brown, R. J., Mansell, W., Fearon, R. P., Hunter, E. C., Frasquilho, F. ve Oakley, D. A. (2005). Are There Two Qualitatively Distinct Forms of Dissociation? A Review and Some Clinical İmplications. Clinical Psychology Review. 25(1), 1-23.
Liotti, G. (2004). Trauma, dissociation, and disorganized attachment: Three strands of a single braid. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 41(4), 472–486.
Pellerone, M., Cascio, M. I., Costanzo, G., Gori, A., Pace, U. ve Craparo, G. (2017). Alexithymia and Psychological Symptomatology: Research Conducted on a Non-Clinical Group of Italian Adolescents. International Journal of Culture and Mental Health. 10(3), 300-309.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 IKSAD JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 