SÜPERPANOPTİKON, SİNOPTİKON, GÖZETİM TOPLUMU VE DİKİZLEME KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA REALITY SHOWLAR: HAYATTA KALMA TELEVİZYON PROGRAMLARI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Özet

Bu çalışmada Michel Foucault tarafından ortaya konan panoptikon kavramından hareketle günümüz toplumunun içinde bulunduğu süperpanoptikon dönemindeki medya ve sosyal kültür ilişkisi ele alınmaktadır. Süperpanoptikon döneminde yeni bir kavram olarak güç kazanan Sinoptikon, özellikle medya ve yeni medya içeriklerinin, program formatlarının belirlenmesinde ve geliştirilmesinde ön plana çıkmaktadır. Dijitalleşme ile gittikçe daha yoğun bir gözetim toplumuna dönüşen günümüz sosyal yaşamı, aynı zamanda bir dikizleme kültürünü de inşa etmektedir. Bu bağlamda reality showlar, bu toplumun ve kültürün en belirgin medya formatları olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada reality showların hayatta kalma programları olarak adlandırılan alt türleri, gözetim toplumu ve dikizleme kültürü kavramları çerçevesinde incelenecektir. Çalışmada her biri farklı bir uluslararası yayın kuruluşu tarafından formatı geliştirilen ve Türkiye’de de yayınlanmakta olan dört program ele alınmıştır. Bunlar, History Channel kanalında yayınlanan “Alone (Yalnız)”, BBC Earth kanalında yayınlanan “Life Below Zero (Sıfırın Altında Yaşam)”, National Geographic kanalında yayınlanan “Mygrations (Sürü)” ve Discovery Channel’da yayınlanan “Man vs Wild (İnsan Doğaya Karşı)” isimli hayatta kalma programları serileridir.