GAZİANTEP’E ÖZGÜ BİR EL DOKUMASI KUMAŞ TÜRÜ OLARAK KUTNU VE ÜRETİMİNDE KULLANILAN RENKLER

Özet

Anadolu toprakları kültürel miras niteliği taşıyan pek çok el sanatına ev sahipliği yapmaktadır. Kültürel miras ait olduğu yerin, coğrafyanın, bölgenin hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayan unsurlardandır. Bunların büyük bir çoğunluğunu ise el sanatları oluşturmaktadır. Gaziantep, tarihin ilk dönemlerinden itibaren bir çok el sanatının sonraki nesillere aktarılması konusunda önemli kentlerden biri olmuştur. Kutnu kumaşı tarihi 16. yy’a kadar uzanan bu işin ustaları tarafından günümüzde halen devam eden Gaziantep yöresine ait el sanatlarındandır. Kutnu zahmetli üretim aşamaları ve içinde hiçbir sentetik madde bulunmamasından ve vücuda zararı dokunmayan yapısından dolayı değerli bir kumaş olmuştur. Çözgüsü ipek, atkısı pamuk olan bir yapıya sahiptir. Kutnunun farklı isimlerde bir çok çeşidi bulunmaktadır. Kutnu kumaşına bakıldığında hakim renginin sarı olmasıyla birlikte kırmızı, siyah, yeşil, mor, pembe ve mavi gibi renklerinde kullanıldığı görülmektedir. Renkler moda olgusu içinde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada kutnu kumaşı ve üretiminde kullanılan renkler ile ilgili kaynaklar incelenip , literatür taraması yapılmış; kutnu kumaşında kullanılan renklerin insanlar üzerindeki etkileri, verdiği mesaj ve sembolik anlamları incelenmiştir. Sonuç olarak kutnu ustası Muhittin Eldemir ile yapılan görüşmeler sonucu kutnu kumaşında kullanılan renk tercihlerinin nasıl oluştuğuna dair bu bilgiler elde edilmiştir: ana renkler olan sarı, kırmızı ve mavi renklerin kök boyalarıyla elde edildiği daha sonra ana renklerin birbirine karıştırılmasıyla ara renklerin ortaya çıktığı ve usta-çırak ilişkisiyle renk tercihlerinin günümüzde de aynı şekilde devam ettiği görülmektedir.