21. YÜZYILDA ABD NEOMERKANTİLİST EĞİLİMLERİNİN, DÜNYA TİCARETİNE MUHTEMEL ETKİSİ

Özet

Dünya ticaretinin serbestçe işleyişi, ülke ekonomileri açısından büyük önem taşımaktadır. Geçtiğimiz yüzyılda, ticari korumacılık uygulamalarının nihai sonuçlarına dair edinilen olumsuz tecrübeler nedeniyle, küresel ticarette engellerin ülkelerin ekonomik yapılarını ciddi düzeylerde etkileyebileceği anlaşılmıştır. Hatta bu durumun uluslararası güç dengelerini değiştirme potansiyelini dahi barındırabilmesi nedeniyle, uluslararası ortak çözüm çabalarıyla; korumacılığa karşı önce 1947 yılında geçici anlaşma ile GATT ve daha sonra 1995 yılında yasal temellere dayandırılan WTO kurulmuştur. Uluslararası ticarete yönelik bu örgütler, günümüzde de önemini korumakta ve varlığını devam ettirmektedir. Ancak 21.yüzyılın ilk çeyreğinde, özellikle ABD ve bazı gelişmiş ülkelerin -bu örgüte üyeliklerinin devam etmesine karşın- uluslararası ticari faaliyetlerinde korumacılığı arttırmaları, ekonomi yazınında “ticaret savaşları ve korumacılık” konularını sıkça tartışılır hale getirmiştir. Bu çalışmada ABD’nin, dünya serbest ticaret sisteminde -üyesi olduğu WTO’nun temel ilkelerini ihlal ederekyürüttüğü çeşitli korumacılık uygulamalarıyla diğer ülkeler aleyhine ticaret engellerinin, dünya ticaretinde yaratacağı muhtemel etkiler incelenmiştir. Bu bağlamda ilk olarak korumacılığın tarihsel gelişimi içerisinde ABD korumacılığının geçmişi ile 20.yüzyılda dünyada artan korumacılığa çözüm arayışlarıyla doğan “Dünya Ticaretini Düzenleyici Kurumlar”dan bahsedilerek; dünya toplam ticari ilişkilerinde en büyük paya sahip birkaç ülkeden olan ABD’nin, 21.yüzyılda yürüttüğü yeni korumacı-Neomerkantilist politikalar üzerinde durulacak, bu politikaların yoğunlaştığı ülkeler ve sektörlerin araştırılmasının ardından; ABD korumacılığının yükselişine karşı dünyanın tepkisi ve muhtemel etkileri, dünya ticaret verileri ve ülke GDP’leri içerisinde dış ticaret payları gibi somut veriler aracılığıyla ortaya koyulmaktadır.