EKONOMİK ÖZGÜRLÜK PERFORMANSI FAKTÖRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: DOĞRULAYICI FAKTÖR ANALİZİ İLE BİR UYGULAMA

Özet

Ülkelerin ekonomik özgürlük performanslarını ölçen uluslararası alanda çeşitli endeksler bulunmaktadır. Söz konusu endeksler ile ülkelerin ekonomik özgürlük performansları ölçülebilmektedir. Endekslere göre, ülkelerin ekonomik özgürlük faktörlerinin birbirlerini pozitif yönde tamamlayacak faaliyetler gerçekleştirmesiyle ülkeler ekonomik özgürlük performanslarının artırabilmektedirler. Bu endekslerden bir tanesi Heritage Kurumu Ekonomik Özgürlük Endeksi (HFEFI)’dir. Bu kapsamda araştırmada, 2020 yılının Heritage Kurumu Ekonomik Özgürlük Endeksi (HFEFI) raporunda verileri tam olan toplam 174 ülkenin HFEFI bileşenlerine ait değerler üzerinden ekonomik özgürlük boyutlarının birbirleri arasındaki ilişkiler Doğrulayıcı Faktör Analizi ile ölçülmüştür. Bulgulara göre, oluşturulan modelin uyum iyiliği değerlerinin sağlandığı gözlenmiştir. Devamında, HFEFI boyutlarının birbirleri arasındaki ilişkisel yoğunluk değerleri sırasıyla bürokrasi etkinliği, serbest piyasa, hukukun üstünlüğü ve sınırlı devlet olarak belirlenmiştir. Boyutların ilişkisel yapıya katkı değerleri ise hukukun üstünlüğü (çok yüksek), serbest piyasa (yüksek), sınırlı devlet (orta) ve bürokrasi etkinliği olarak sıralanmıştır. Dolayısıyla ülkelerin sınırlı devlet ve bürokrasi etkinliği yapılarının birbirlerini ve diğer boyutları ilişkilendirecek, ilgilendirecek ve sağlayacak faaliyetler yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.