OSMANLI'DA BİR AFET YÖNETİMİ ÖRNEĞİ: MİDİLLİ ADASI DEPREMLERİ

Özet

Deprem insana zarar veren ve yaşamını derinden etkileyen, sosyal ve ekonomik kayıplara neden olan bir doğal afettir. Bu açıdan depremler sonuçları itibarıyla tarihsel olguların da ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Osmanlı arşiv belgelerinden izleyebildiğimiz kadarıyla depremler nedeniyle binalarda meydana gelen hasar dışında; merkezde ve köylerdeki hanelerde vefatlar olmuştur. Devlet mümkün olduğu kadar vatandaşlara yardımcı olmak adına para yardımında (atiyye-yi seniyye) bulunduğu gibi; evsiz kalanlara çadır, yiyecek de yollamıştır. Depremlerde hem iç kale hem de etraf köylerde cami, mescit, kilise, telgrafhane, rüsumat binası gibi halk için önemli yerlerin ve devlete ait binaların yıkıldığını görürüz. Depremlerde yaralıların tedavisi, hastalıkların önlenmesi için Başkent’ten hekim yollanmıştır. Deprem sebebiyle vergilerin ertelendiğini de görüyoruz. Osmanlı Devleti halkına İslam, Hristiyan ve Yahudi ayrım yapmaksızın her türlü desteği sağlamaya çalışmıştır. Adada kayıtlara da yansıyan birçok deprem olmasına rağmen; 1867-1889-1899 yıllarında ilk ikisi çok şiddetli yıkımlara neden olan üç büyük depremin arşiv belgelerine yansıyan durumunu yazmaya çalıştık. Arşiv belgelerinde yinelenen en önemli konu maalesef ekonomidir.