City Silhouettes in Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn: Matrakçı Nasuh's Visual Documentation Practice
Abstract views: 0
/ 
PDF downloads: 0
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17314097Keywords:
Miniature, Matrakçı Nasuh, Documentation, City Silhouette, Ottoman ArtAbstract
Osmanlı döneminde minyatür sanatı, süsleme ya da estetik ifade biçimi olmasının yanında, tarihi olayların yazılan metinlerinin görselleştirilerek ifade edilmesiyle önemli bir görev üstlenmiştir. Günümüzde yapıldığı dönemlere ve olaylarına ışık tutan minyatürlü eserler tarihi belge niteliği taşıdığından ayrıca önem kazanmıştır. Osmanlı dönemi XVI. Yüzyılında sanatçı Matrakçı Nasuh’un şehir minyatürleri, o dönemin mimari ve doğal dokusunu tarihi gerçeklikleri ile görselleştirerek bizlere sunmaktadır. Matrakçı Nasuh, Osmanlı coğrafyasını gözlemlerine dayanarak, o anın gerçekliğini ve düzenini birlikte topografik görünüm olarak minyatürleştirerek tarihe özgün eserleri belgelemiştir.
Bu araştırmada, Matrakçı Nasuh’un oluşturduğu “Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn -i Sultan Süleyman Han” da bulunan şehir silüetlerinin minyatürleri bir bütün olarak “belgeleme sanatı” nezdinde değerlendirilecektir.
References
Arık, R., (1975) Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatları, Türkiye İş Bankası Yayınları: İstanbul.
Aydemir, S., (2021) İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde Bulunan T5964 Numaralı Beyan-I Menazil-İ Sefer-İ Irakeyn Yazmasındaki Kale ve Kent Görünümlü Minyatürlerden Örnekler (Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydın, S., (2012) Çağdaş Sanatta Belgelemenin Yeri, Sanat Dergisi, (22), 147-156.
Bağcı, S., Çağman, F., Renda, G. ve Tanındı, Z. (2006) Osmanlı Resim Sanatı, 1. Basım, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları: Ankara.
Erinç, S. M., (2013) Sanat Sosyolojisine Giriş, II. Baskı, Ütopya yayınevi: Ankara.
Gürşen, M., (2021) Matrakçı Nasuh’un “Menazilnâme” Adlı Eserinde Topkapı Sarayı Gösterimi ve Yapı Önerileri (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hun, V., K., (t.y.) Matrakçı Nasuh’un “Beyan-I Menazil-İ Sefer-İ Irakeyn Süleyman Han” İsimli Eserinin Göstergebilimsel Açıdan Analizi,
https://www.academia.edu/102844271/MATRAK%C3%87I_NASUH_UN_BEYAN_I_MENAZ%C4%B0L_%C4%B0_SEFER_%C4%B0_IRAKEYN_S%C3%9CLEYMAN_HAN_%C4%B0S%C4%B0ML%C4%B0_ESER%C4%B0N%C4%B0N_G%C3%96STERGEB%C4%B0L%C4%B0MSEL_A%C3%87IDAN_ANAL%C4%B0Z%C4%B0 (Erişim tarihi: 9.08.2025).
İhsanoğlu, E. ve Şeşen, R., (2000) Osmanlı Coğrafya Literatürü Tarihi, IRACA (İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi): İstanbul. 1. cild.
Karahan, A. N. (2025) Osmanlı Minyatürlerinin Dijital Evrimi, MUJAD, 16 /1, 1-23.
Mahir, B., (2005) Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayınevi: İstanbul.
Mollaoğlu, S., ve Türkdoğan, T. (2023) Dökümantasyon: Bir Sanat Pratiği, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dicle Üniversitesinin 50. Yılına Özel 50 Makale), 786-804.
Özgül, G. E., (2012) Farklı Bir Görme Biçimi Olarak Tasvir: Matrakçı Nasuh’un Topografik Tasvirleri, Millî Folklor, 24/ 96.
Unat, Y., 16. Yüzyılda Osmanlılarda Çok Yönlü Bir Bilim İnsanı: Matrakçı Nasuh,
https://www.academia.edu/9872091/16_Y%C3%BCzy%C4%B1lda_Osmanl%C4%B1larda_%C3%87ok_Y%C3%B6nl%C3%BC_Bir_Bilim_%C4%B0nsan%C4%B1_Matrak%C3%A7%C4%B1_Nasuh (Erişim Tarihi: 08.08.2025).
Yakut, İ., (2014). Osmanlı Minyatürü ve Belgesel Sinema Sanatının Ortak Anlatı Özellikleri. Kalemişi, 2 (3), s.1 10.
Renda, G., (1977) Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı 1700- 1850, Hacettepe Üniversitesi Yayınları: Ankara.
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Matrak%C3%A7%C4%B1_Nasuh-%C4%B0stanbul.jpg (Erişim Tarihi: 9.08.2025).
T.D.K. Minyatür: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 8.08.2025).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 IKSAD JOURNAL
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
The journal is licensed under a 
