Political and Social Activities of the Orthodox “Rum” Archbishop of Cyprus During the Sultan Mahmud II Period

Abstract

Sultan II. Selim döneminde Latinlerin zulmünden kurtarılarak yeniden ihya edilen Kıbrıs Başpiskoposluğu yeni bir organizasyona tabi tutuldu ve 1572 yılında 4 piskoposluğa bölündü. Bu piskoposluklar Lefkoşa, Baf, Limasol ve Magosa olarak belirlendi. Böylece Latinler döneminde kesilmiş olan İstanbul Fener Rum Patrikliği ile olan ilişkiler de yeniden kurulmuş oldu. 1600’lü yıllarda başlayan iktisadi bunalım, Kıbrıs’ta da kendini gösterince Osmanlı Devleti ağırlaşan ekonomik şartların etkisini hafifletmek ve adadan başlayan göçleri durdurmak istedi. Adaya dışarıdan yapılan müdahaleleri ortadan kaldırmak isteyen devlet, Kıbrıs Başpiskopos’unu reayanın koruyucusu ilan etmek zorunda kaldı. Kıbrıs Başpiskoposluğu’nda başlayan bu yükseliş kısa bir zaman sonra piskoposların hiçbir aracıya gerek duymadan İstanbul ile bağlantı kurabilecek siyasi yetkilere de sahip olmasını sağladı. Bu siyasi yükseliş piskoposluğun nüfuz alanını genişletmiştir. 19. Yüzyılın başlarına kadar 4 piskoposluk bölgesine sahip olan Kıbrıs Başpiskoposluğu, bu tarihten sonra 2 piskoposluk bölgesi daha ilave edilerek genişlemesini sürdürdü. Buna karşılık yetkileri bir kez daha genişletilmiş olan reaya vekilliği, Sultan II. Mahmud tarafından başpiskopos ve yardımcısı metropolitlere verildi. Sultan II. Mahmud döneminde reaya vekilliği yapan 3 başpiskopos ve 3 piskopos tespit edilebilmektedir.

Bildirimiz reaya koruyucusu olarak görevlendirilen bu 3 başpiskoposun Sultan II. Mahmud döneminde Bab-ı Ali nezdinde yürüttükleri siyasi ve sosyal politikaları üzerine olacaktır.